Rs 2000 banknotes: చెలామణి నుండి రూ.2 వేల నోట్లను ఉపసంహరించుకోవాలని నిర్ణయించింది రిజర్వ్‌ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఆర్బీఐ).. గత శుక్రవారం, ఆర్బీఐ రూ. 2,000 డినామినేషన్ కరెన్సీ నోట్లను చెలామణి నుండి ఉపసంహరించుకోవాలని నిర్ణయించింది, అయితే ఆ నోట్లు చట్టబద్ధమైన టెండర్‌గా కొనసాగుతాయని పేర్కొంది. కానీ, తక్షణమే రూ.2000 డినామినేషన్ నోట్ల జారీని నిలిపివేయాలని బ్యాంకులకు ఆర్బీఐ సూచించింది. ఆర్బీఐ సూచించిన ప్రకారం.. ఇవాళ్టి నుంచి ఆయా బ్యాంకుల్లో నోట్లు మార్చుకోవడం ప్రారంభించారు.. ఖాతాదారులు తమకు సంబంధించిన బ్యాంక్ బ్రాంచీకి వెళ్లి.. నోట్లు మార్చుకుంటున్నారు.. ఇంకా కొందరు డిపాజిట్ చేసుకుంటున్నారు.. మరికొందరు బంగారం, ఇతర షాపింగ్‌ అవసరాల కోసం ఇప్పటి వరకు దాచుకున్న రూ.2 వేల నోట్లను వాడేస్తున్నారు. ఇక, కొన్ని చోట్ల మాత్రం.. రూ.2 వేల నోట్లు స్వీకరించబడవు అంటూ బోర్డులు కూడా పెట్టేశారు.. కానీ, రూ.2వేల నోట్లు కలిగిఉన్నవారిని అనేక రకాల ప్రశ్నలు వెంటాడుతూనే ఉన్నాయి.. దీంతో.. కొన్ని ప్రశ్నలు.. వాటిని ఎలా పరిష్కరించుకోవాలి అనే విషయాన్ని మీ ముందు పెడుతున్నాం..
* ఒక వ్యక్తి తమ రూ.2000 నోట్లను ఎక్కడ మార్చుకోవచ్చు?
– మార్పిడి సౌకర్యం బ్యాంకు శాఖలు మరియు RBI యొక్క ప్రాంతీయ శాఖలలో మాత్రమే అందుబాటులో ఉంటుంది.
* రూ.2000 నోట్లను బిజినెస్ కరస్పాండెంట్ (బీసీలు) ద్వారా మార్చుకోవచ్చా?
– అవును, ఖాతాదారునికి రోజుకు రూ.4000 పరిమితి వరకు బీసీల ద్వారా రూ.2000 నోట్ల మార్పిడి చేయవచ్చు.
* నోట్ల మార్పిడికి పోస్టాఫీసులను ఉపయోగించవచ్చా?
– లేదు.
* బ్యాంకు బ్రాంచ్‌ల నుండి రూ.2000 నోట్లను మార్చుకోవడానికి ఖాతాదారుడిగా ఉండాల్సిన అవసరం ఉందా?
– కాదు. ఖాతా లేని వ్యక్తి కూడా రూ. 2000 నోట్లను ఏ బ్యాంక్ బ్రాంచ్‌లోనైనా ఒకేసారి రూ. 20,000 పరిమితి వరకు మార్చుకోవచ్చు.
* వ్యాపారం లేదా ఇతర అవసరాల కోసం ఎవరికైనా రూ.20,000 కంటే ఎక్కువ నగదు అవసరమైతే?
– పరిమితులు లేకుండా ఖాతాల్లో డిపాజిట్లు చేయవచ్చు. రూ. 2000 నోట్లను బ్యాంకు ఖాతాల్లో జమ చేసి, ఆ తర్వాత నగదు అవసరాలను డ్రా చేసుకోవచ్చు.
* మార్పిడి సౌకర్యం కోసం ఏదైనా రుసుము చెల్లించాలా?
– లేదు.. మార్పిడి సౌకర్యం ఉచితంగా అందించబడుతుంది.
* సీనియర్ సిటిజన్లు, వికలాంగులు మొదలైన వారికి మార్పిడి మరియు డిపాజిట్ కోసం ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు ఉంటాయా?
– రూ. 2000 నోట్లను మార్చుకునేందుకు లేదా జమ చేయాలని కోరుతున్న సీనియర్ సిటిజన్లు, వికలాంగులు తదితరులకు అసౌకర్యాన్ని తగ్గించేందుకు ఏర్పాట్లు చేయాలని బ్యాంకులకు సూచించింది.
* మార్పిడికి చివరి తేదీ ఏమిటి?
– నిర్ణీత కాలవ్యవధిలో కసరత్తును పూర్తి చేసేందుకు, ప్రజలకు తగిన సమయం కల్పించేందుకు సెప్టెంబర్ 30ని చివరి తేదీగా నిర్ణయించారు.
* రూ.2000 నోట్ల మార్పిడికి ఐడీ కార్డులు అవసరమా?
– స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (SBI) ప్రకారం, అతిపెద్ద రుణదాత, వినియోగదారులు తమ రూ. 2000 కరెన్సీ నోట్లను మార్చుకోవడానికి ఎటువంటి ID కార్డులను సమర్పించాల్సిన అవసరం లేదు లేదా ఏదైనా అభ్యర్థన ఫారమ్‌లను పూరించాల్సిన అవసరం లేదు. అయితే, వారు ఒకేసారి గరిష్టంగా 2000 రూపాయల పది కరెన్సీ నోట్లను మార్చుకోవడానికి అనుమతించబడతారు.
* రూ. 2000 నోట్లు ఎంతకాలం చెల్లుబాటు అవుతాయి?
– ప్రస్తుతానికి, మార్పిడి సదుపాయం సెప్టెంబర్ 30, 2023 వరకు అందుబాటులో ఉందని RBI తెలిపింది మరియు నోట్లు చట్టబద్ధమైన టెండర్‌గా కొనసాగుతాయి. రాబోయే పరిస్థితుల ఆధారంగా సెప్టెంబర్ గడువును ఆర్బీఐ మళ్లీ పెంచే అవకాశం ఉంది.
* సాధారణ లావాదేవీలకు రూ.2000 నోట్లను ఉపయోగించవచ్చా?
– అవును. ప్రజలు తమ లావాదేవీల కోసం రూ. 2000 నోట్లను ఉపయోగించడం కొనసాగించవచ్చు మరియు వాటిని చెల్లింపు రూపంలో కూడా స్వీకరించవచ్చు. అయినప్పటికీ, వారు ఈ నోట్లను సెప్టెంబర్ 30, 2023న లేదా అంతకు ముందు డిపాజిట్ చేయడానికి, లేదా మార్చుకోవాల్సి ఉంటుంది.
* డీమోనిటైజేషన్ డ్రైవ్ నుండి ఈ ప్రక్రియ ఎలా భిన్నంగా ఉంటుంది?
– 2016లో డీమోనిటైజేషన్ డ్రైవ్ సమయంలో, రూ. 500 మరియు రూ. 1000 నోట్లకు చట్టబద్ధమైన టెండర్ హోదా మొదటి రోజు నుండి ఉపసంహరించబడింది. రూ. 2000 నోట్ల కోసం, ఇది చట్టబద్ధమైన టెండర్‌గా కొనసాగుతుంది మరియు ప్రజలు ఏదైనా లావాదేవీల కోసం దీనిని ఉపయోగించవచ్చు.
* అసలు రూ.2000 నోట్లను ఎందుకు ప్రవేశపెట్టారు?
– RBI చట్టం, 1934లోని సెక్షన్ 24(1) ప్రకారం రూ.2000 డినామినేషన్ నోటును నవంబర్ 2016లో ప్రవేశపెట్టారు, ప్రాథమికంగా అన్ని రూ.500 మరియు రూ.1000 చట్టబద్ధమైన టెండర్ స్థితిని ఉపసంహరించుకున్న తర్వాత ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క కరెన్సీ అవసరాన్ని త్వరితగతిన తీర్చడానికి.
* లక్ష్యం నెరవేరిందా?
– ఇతర డినామినేషన్లలోని నోట్లు తగిన పరిమాణంలో అందుబాటులోకి వచ్చిన తర్వాత రూ.2000 నోట్లను ప్రవేశపెట్టాలనే లక్ష్యం నెరవేరింది. దీంతో 2018-19లో రూ.2000 నోట్ల ముద్రణ నిలిచిపోయింది.
* ప్రస్తుతం చెలామణిలో ఉన్న రూ.2000 నోట్ల స్థితి?
– మార్చి 31, 2018 నాటికి (చెలామణీలో ఉన్న నోట్లలో 37.3 శాతం) గరిష్టంగా ఉన్న రూ. 6.73 లక్షల కోట్ల నుంచి చలామణిలో ఉన్న ఈ నోట్ల మొత్తం విలువ రూ. 3.62 లక్షల కోట్లకు తగ్గింది, మార్చి నాటికి చెలామణిలో ఉన్న నోట్లలో కేవలం 10.8 శాతం మాత్రమే ఉంది. 31, 2023. ఈ డినామినేషన్ సాధారణంగా లావాదేవీల కోసం ఉపయోగించబడదని కూడా గమనించబడింది.
* సిస్టమ్‌లో తగినన్ని నోట్లు ఉన్నాయా?
– అవును, ప్రజల కరెన్సీ అవసరాన్ని తీర్చడానికి తగిన సంఖ్యలో నోట్లు అందుబాటులో ఉన్నాయని ఆర్బీఐ తెలిపింది.