ప్రపంచంలోని డజన్ల కొద్దీ దేశాలు ప్రస్తుతం ఆర్థిక సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటున్నాయి. ఈ దేశాల పరిస్థితి మరీ దారుణంగా ఉంది. మరే ఇతర దేశం లేదా అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సంస్థలు రుణాలు ఇవ్వడానికి సిద్ధంగా లేవు. అటువంటి పరిస్థితిలో.. ఈ దేశాలు దివాలా సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటున్నాయి. వాటిలో మూడు భారతదేశం యొక్క పొరుగు దేశాలు. 2022లో 50 పేద దేశాలు దివాలా తీసే ప్రమాదం ఉందని యుఎన్‌డిపి చీఫ్ అచిమ్ స్టెయినర్ అన్నారు. దివాలా తీయడానికి గల కారణాలు అధిక ద్రవ్యోల్బణం, ఇంధన సంక్షోభం మరియు పెరుగుతున్న రుణ భారం. అటువంటి ఏడు దేశాల గురించి ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం..
పాకిస్థాన్..
అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి పాకిస్థాన్‌ను దివాలా తీయకుండా కాపాడి ఉండవచ్చు. కానీ ఆర్థిక వ్యవస్థ కుదేలైంది. ఇదే విధమైన ఐఎమ్‌ఎఫ్ $3 బిలియన్ల బెయిలౌట్ 2023లో డిఫాల్ట్‌ను నివారించింది. అయితే రాజకీయ సంక్షోభంలో చిక్కుకున్న దేశానికి ఈ సంవత్సరం మరో బెయిలౌట్ అవసరం. ఇటీవలి 7 బిలియన్ డాలర్ల రుణం పాకిస్థాన్ రుణాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే బుడిదలో పోసిన పన్నీర్ లా మారింది. పాకిస్థాన్ పన్ను ఆదాయంలో కనీసం 60% పాత అప్పును తిరిగి చెల్లించే దిశగా వెళ్తుంది. మే 2024లో.. 2029 నాటికి పాకిస్థాన్‌కు కనీసం $123 బిలియన్ల బాహ్య ఫైనాన్సింగ్ అవసరమని ఐఎమ్‌ఎఫ్ అంచనా వేసింది. పాకిస్థాన్ జీడీపీ 2022లో $375.44 బిలియన్ల నుంచి 2023-24లో $374.904 బిలియన్లకు చేరుతుందని అంచనా వేయబడింది. క్షీణించినప్పటికీ, ఆగస్టులో ద్రవ్యోల్బణం 9.6% వద్ద ఉంది. ఐఎమ్‌ఎఫ్ నుంచి $1 బిలియన్ వాయిదాలు పొందిన తరువాత ఏప్రిల్ 2022 నుంచి మొదటిసారిగా పాకిస్థాన్ యొక్క విదేశీ మారక నిల్వలు $10 బిలియన్లకు పైగా తిరిగి వచ్చాయి. అయితే ఇది మూడు నెలల దిగుమతులకు కూడా సరిపోదు.
శ్రీలంక…
ఏప్రిల్ 2022లో మొదటిసారిగా శ్రీలంక డిఫాల్ట్‌గా ప్రకటించబడింది. ఆ సమయంలో.. ఆదేశంలో రుణం 83 బిలియన్ డాలర్లు ఉండగా.. దాని విదేశీ మారక నిల్వలు కేవలం 50 మిలియన్ డాలర్లకు తగ్గాయి. ఇప్పుడు పరిస్థితి మామూలుగా మారింది. విదేశీ మారకద్రవ్య నిల్వలు ఇప్పుడు 5.95 బిలియన్ డాలర్లకు చేరుకున్నాయి. ఇది మూడేళ్ల గరిష్ట స్థాయి. ద్రవ్యోల్బణం సెప్టెంబర్ 2022లో 67% నుంచి ఆగస్ట్ 2024లో కేవలం 1.1%కి పడిపోయింది. జీడీపీ 2017లో సుమారు $94 బిలియన్ల నుంచి 2023లో $84.4 బిలియన్లకు పడిపోయింది. కానీ ఈ సంవత్సరం జనవరి-జూన్ 2024 మధ్య పెరిగింది. శ్రీలంక ఆర్థిక వ్యవస్థ 2022 -2023లో 9.5% కుదింపు తర్వాత స్థిరపడుతోంది. అయితే.. పెరుగుతున్న పేదరికం, రుణ బాధ్యతలు ఆర్థిక వ్యవస్థ పునరుద్ధరణకు ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
బంగ్లాదేశ్..
బంగ్లాదేశ్ మొత్తం అప్పు $156 బిలియన్లు. ఇది 2008 నుంచి ఐదు రెట్లు పెరిగింది. బంగ్లాదేశ్ S&P గ్లోబల్ వంటి గ్లోబల్ రేటింగ్ ఏజెన్సీలచే “జంక్”గా రేట్ చేయబడింది. తాజా రాజకీయ సంక్షోభం బంగ్లాదేశ్ ఆర్థిక వ్యవస్థను మరింత దిగజార్చింది. బంగ్లాదేశ్ విదేశీ మారక నిల్వలు జనవరి 2023లో $32 బిలియన్ల నుంచి సెప్టెంబర్ 2024 నాటికి $20 బిలియన్లకు తగ్గుతాయి. సెంట్రల్ బ్యాంక్ గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా టాకా విలువను తగ్గించింది. కానీ ఇది ఇప్పటివరకు సహాయం చేయలేదు. ప్రధానంగా ఆహార ధరల పెరుగుదల కారణంగా 2025 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ద్రవ్యోల్బణం 10.1%కి పెరుగుతుందని ఆసియా అభివృద్ధి బ్యాంక్ అంచనా వేసింది. చెల్లించని రుణాల సంఖ్య పెరుగుతుండడంతో బ్యాంకులపై ఒత్తిడి పెరుగుతుందనే భయం కూడా ఉంది. ప్రస్తుతం రుణ సంక్షోభం లేనప్పటికీ, ఆర్థిక వ్యవస్థ క్షీణిస్తోంది. తక్షణ పరిష్కారం అవసరం.
వెనిజులా..
వెనిజులా రుణం ప్రస్తుతం $154 బిలియన్లకు చేరుకుంది. ఇది 2017లో తిరిగి చెల్లించడం ప్రారంభించింది. వెనిజులా జీడీపీ 2012లో $372.59 బిలియన్ల నుంచి 2024 నాటికి $102.33 బిలియన్లకు తగ్గుతుందని అంచనా వేయబడింది. ఇది ఒకప్పుడు లాటిన్ అమెరికాలో అత్యంత ధనిక దేశంగా చరిత్రలో ఉంది. నేడు అది దివాలా అంచున ఉంది. వెనిజులాలో కొనసాగుతున్న రాజకీయ సంక్షోభం ఆర్థిక వ్యవస్థను మరింత బలహీనపరిచింది. అంతర్జాతీయ ఆంక్షలతో మిగిలిన పనులు పూర్తయ్యాయి. వెనిజులా ఆర్థిక వ్యవస్థ గత ఏడాది 5% వృద్ధి చెందగా, ఈ ఏడాది 4% వృద్ధి చెందుతుందని అంచనా. ప్రపంచ ఆంక్షల సడలింపు తగినంతగా లేనప్పటికీ, ఆర్థిక పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది. చమురు సంపన్న దేశం తన రుణాన్ని పునర్వ్యవస్థీకరించడానికి కూడా చర్చలు జరుపుతోంది. దేశంలోని 82% ప్రజలు పేదరికంలో నివసిస్తున్నారు. ద్రవ్యోల్బణం తగ్గుతోంది. అయితే తాజా సెంట్రల్ బ్యాంక్ డేటా ప్రకారం ధరల పెరుగుదల ఒక సంవత్సరం క్రితం కంటే 25% ఎక్కువగా ఉంది.
అర్జెంటీనా..
దక్షిణ అమెరికా దేశం అర్జెంటీనా 21వ శతాబ్దంలో మూడుసార్లు సార్వభౌమ రుణాన్ని ఎగవేసింది. అర్జెంటీనాకు $400 బిలియన్లకు పైగా అప్పు ఉంది. ఈ రుణాన్ని తిరిగి చెల్లించడానికి.. అర్జెంటీనా గతంలో చాలాసార్లు తన రుణగ్రహీతల నుంచి పొడిగింపులను కోరింది. అర్జెంటీనా తన రుణాన్ని 2023లో మాత్రమే పునర్నిర్మించింది. అధ్యక్షుడు జేవియర్ మిలే యొక్క సంస్కరణలు ఎనిమిది నెలల్లో వార్షిక ద్రవ్యోల్బణాన్ని 300% నుంచి 236%కి తగ్గించాయి. కానీ ఇది ఇప్పటికీ సాధారణ ప్రమాణాల కంటే ఎక్కువ. ఆర్థిక వ్యవస్థ కూడా నెమ్మదిగా వృద్ధి చెందడం ప్రారంభించింది. అయితే పేదరికం 52.9% దాటింది. అనిశ్చిత ఆర్థిక దృక్పథం కారణంగా, ఆక్స్‌ఫర్డ్ ఎకనామిక్స్ 2025-2027 మధ్య అర్జెంటీనా డిఫాల్ట్ అయ్యే అవకాశం 75% ఉంది.
జాంబియా…
దక్షిణాఫ్రికా దేశం జాంబియా 2020లో యూరోబాండ్ రుణాన్ని ఎగవేసింది. ఈ సంవత్సరం, దాని $6.3 బిలియన్ల బాహ్య రుణాన్ని పునర్నిర్మించిన మొదటి దేశంగా కూడా అవతరించింది. కానీ జాంబియా గణనీయమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది. 2023 నాటికి, జాంబియా యొక్క బాహ్య రుణం జీడీపీలో 26%కి చేరుతుందని అంచనా వేయబడింది. జాంబియా అప్పుల గురించి ఐఎమ్‌ఎఫ్ కూడా హెచ్చరించింది. అదనంగా.. జాంబియా ఇప్పటికీ కనీసం $3.3 బిలియన్ల వాణిజ్య రుణాలను పునర్నిర్మించవలసి ఉంది. వాణిజ్య రుణాలను పునర్నిర్మించడంలో వైఫల్యం, 2024 రుణ పునర్వ్యవస్థీకరణ ఒప్పందంలోని కొన్ని నిబంధనలు జాంబియాను మరొక డిఫాల్ట్ అంచుకు తీసుకురాగలవని ఐఎమ్‌ఎఫ్ విశ్వసిస్తోంది.
ఘనా..
ఆఫ్రికన్ దేశం ఘనా మొత్తం అప్పు 44 బిలియన్ డాలర్లు. ఇది ఘనా జీడీపీలో 70.6%. ఘనా డిసెంబరు 2022లో తన బాహ్య రుణాలలో చాలా వరకు తిరిగి చెల్లించడంలో డిఫాల్ట్ అయ్యింది. ఆర్థిక వ్యవస్థను సంక్షోభంలోకి నెట్టింది. ఘనా రుణ ఖర్చులు మరియు ద్రవ్యోల్బణం పెరిగాయి. ఘనా విదేశీ మారక నిల్వలు 2021లో $9.7 బిలియన్ల నుంచి 2023 నాటికి $5.9 బిలియన్లకు తగ్గుతాయని అంచనా. జనవరి-జూన్ 2024కి జీడీపీ సగటు 5.8%తో ఆర్థిక వ్యవస్థ ఇప్పుడు కోలుకుంటుంది. ద్రవ్యోల్బణం 2022 నుంచి కనిష్ట స్థాయికి పడిపోయింది. మే 2023లో ఆమోదించబడిన $3 బిలియన్ల ప్యాకేజీ ఆర్థిక వ్యవస్థకు సహాయపడిందని ఐఎమ్‌ఎఫ్ వాదించింది.