ప్రస్తుతం ఆధునిక ప్రపంచంలో ఏ వస్తువునైనా ఆన్‌లైన్‌లో బుక్ చేసుకుంటున్నాం. తినే ఆహారం నుంచి వాడే వస్తువుల దాకా అన్నింటికీ ఆన్లైన్ పైనే ఆధార పడుతున్నాం. ఈ ఆర్డలను డెలివరీ చేసే వ్యక్తులను ‘డెలివరీ బాయ్’ లేదా ‘గిగ్ వర్కర్’ అంటారు. అటువంటి కార్మికులకు ప్రతి ఆర్డర్‌పై కొన్ని రూపాయల వేతనం మాత్రమే లభిస్తుంది. పెన్షన్, గ్రాట్యుటీ లేదా ఆరోగ్య బీమా వంటి సామాజిక భద్రత లేదు. అయితే వారిని ప్రభుత్వం ఆదుకోవాలని నిర్ణయించుకుంది.
ప్రభుత్వ ప్రణాళిక ఏమిటి?
కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ త్వరలో గిగ్ కార్మికులకు సామాజిక భద్రతా ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను అమలు చేయనున్నట్లు కేంద్ర కార్మిక మంత్రి మనుశాఖ్ మాండవియా గురువారం ప్రకటించారు. ఇందులో, రైడ్-హెయిలింగ్ డ్రైవర్లు, డెలివరీ ప్లాట్‌ఫారమ్ సిబ్బంది వంటి కార్మికులకు ఆరోగ్య బీమా, పెన్షన్ ప్రయోజనాలు అందించబడతాయి. లేబర్ కోడ్‌ల పూర్తి అమలుకు ముందే ఈ చర్య తీసుకోబడింది. ఈ లేబర్ కోడ్‌ను చాలా రాష్ట్రాలు ఆమోదించనందున ఇంకా అమలు కాలేదు.
మంత్రి ఉద్దేశం ఏమిటి?
లేబర్ కోడ్ ఇంకా అమల్లోకి రాలేదని, అయితే గిగ్ వర్కర్ల హక్కులను హరించకుండా ప్రభుత్వం చూస్తుందని మంత్రి అన్నారు.. కోడ్ అమలయ్యే వరకు వారి హక్కులను హరించడం సాధ్యం కాదు. దానికి ముందు గిగ్ వర్కర్ల హక్కులను హరించరాదని ఆయన తెలిపారు.
ఎప్పుడు అమలు చేస్తారు?
వచ్చే ఏడాది ఫిబ్రవరిలో బడ్జెట్ రాకముందే ఈ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను ప్రవేశపెట్టాలని భావిస్తున్నారు. ఒకసారి అమలులోకి వస్తే, ఇది భారతదేశం అంతటా చట్టబద్ధంగా ఉంటుంది. ప్లాట్‌ఫారమ్ వర్కర్స్ అసోసియేషన్‌తో సమావేశం తర్వాత ఈ ప్రకటన చేయబడింది. ఇది తక్షణ భద్రత అవసరాన్ని నొక్కి చెప్పింది.
గిగ్ కార్మికులు ఏ ప్రయోజనాలను పొందుతారు?
ఇది గిగ్ కార్మికులకు ఆరోగ్య బీమా మరియు పెన్షన్ పథకాన్ని అమలు చేయడానికి మార్గం సుగమం చేస్తుంది. అదనంగా, సోషల్ సెక్యూరిటీ కోడ్ 2020 కింద చర్యల్లో భాగంగా.. గిగ్ వర్కర్లు జీవిత బీమా, వైకల్య బీమాకు కూడా అర్హులు చేస్తారు. ఇది ప్రమాదాలు లేదా అనుకోని సంఘటనల విషయంలో ఆర్థిక భద్రతను అందిస్తుంది.
కొన్ని ఇతర ప్రయోజనాలు కూడా..
ఈ ఫ్రేమ్‌వర్క్ గిగ్ కార్మికులకు ప్రమాద బీమాను కూడా కవర్ చేస్తుంది. ఇది పని సంబంధిత గాయాల విషయంలో వారి వైద్య ఖర్చులను కూడా చూసుకునేలా చేస్తుంది. ఇది కాకుండా.. మహిళా ఉద్యోగులకు ప్రసూతి ప్రయోజనాల కోసం కూడా నిబంధన ఉంటుంది. పిల్లలు పుట్టిన వెంటనే వారికి ప్రసూతి సెలవులు వస్తాయి. ఈ సమయంలో వారికి ఆర్థిక సహాయం అందించబడుతుంది. దీనితో పాటు, వృద్ధాప్యంలో ఉన్న గిగ్ వర్కర్ల ఆర్థిక భవిష్యత్తును సురక్షితంగా ఉంచడానికి పెన్షన్ పథకాలు ప్రారంభించబడతాయి.
సామాజిక భద్రతా నిధిని ఏర్పాటు చేస్తారు
ఈ సంక్షేమ పథకాలకు ఆర్థికసాయం అందించేందుకు సామాజిక భద్రతా నిధిని ఏర్పాటు చేస్తారు. గిగ్ మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ ఆధారిత కంపెనీల ద్వారా చేసే లావాదేవీలపై ప్రతిపాదిత సెస్‌తో సహా వివిధ యంత్రాంగాల ద్వారా ఈ ఫండ్‌కు మద్దతు ఇవ్వబడుతుంది.
ప్రతి ఒక్కరికీ ప్రత్యేక గుర్తింపు కోడ్
ఈ ప్రయోజనాల పంపిణీని క్రమబద్ధీకరించడానికి, గిగ్ కార్మికులకు ప్రత్యేక గుర్తింపు కోడ్ కోసం ప్రభుత్వం ఒక పథకాన్ని ప్రారంభించవచ్చు. ఇది సామాజిక భద్రతా పథకాలను వారికి సులభంగా యాక్సెస్ చేస్తుంది. ప్రస్తుతం గిగ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. నీతి ఆయోగ్ ప్రకారం.. భారతదేశంలో ప్రస్తుతం 65 లక్షల మంది గిగ్ మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికులు ఉన్నారు. అయితే ఈ రంగం వేగంగా వృద్ధి చెందడం వల్ల వాస్తవ సంఖ్య రెండు కోట్లకు మించి ఉండవచ్చు.