వైయ‌స్ అంటే.. పోత పోసిన ధైర్యం.. వైయ‌స్ అంటే.. మూర్తీభ‌వించిన ప్రజాహితం.. వైయ‌స్ అంటే.. నా అనుకున్న వాళ్లను అక్కున చేర్చుకునే ఔదార్యం.. వైయ‌స్ అంటే.. రెండ‌క్ష‌రాల పేరు మాత్ర‌మే కాదు.. కోట్లాది మంది గుండె చ‌ప్పుడు.
నేడు దివంగ‌త మ‌హానేత డాక్ట‌ర్ వైయ‌స్ రాజ‌శేఖ‌ర‌రెడ్డి 75వ జ‌యంతి సంద‌ర్భంగా తెలుగు రాష్ట్రాల ప్రజలే కాకుండా.. ఆయన గురించి తెలిసిన ప్రతి ఒక్కరూ నివాళులు అర్పిస్తున్నారు. అయితే.. వైఎస్సార్‌గా పేరుగాంచిన వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి మూడో తరం క్రైస్తవుడని పెద్దగా తెలియని వాస్తవం తప్ప. సాంప్రదాయకంగా ఆధిపత్య రెడ్డి , కమ్మ వర్గాలు అధికారంలో ఉన్న రాష్ట్రంలో కుల, మత సమీకరణాలను తెలివిగా నిర్వహించడం వల్ల వైఎస్ఆర్ పూర్తి కాలాన్ని పూర్తి చేసి తిరిగి ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో రెండవ ముఖ్యమంత్రిగా అవతరించారు. .
60 ఏళ్ల వయసులో బుధవారం హెలికాప్టర్ ప్రమాదంలో మరణించిన రాజశేఖర్ రెడ్డి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయాల్లో శక్తివంతమైన , ఆకర్షణీయమైన శక్తి. ఆయన మరణం 2004లో కేంద్రంలో కాంగ్రెస్ తిరిగి అధికారంలోకి రావడానికి సహాయపడిన , ఆ సంవత్సరం రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో కూడా పార్టీని విజయతీరాలకు చేర్చిన ఉత్సుకతగల రాజకీయ నాయకుడి వృత్తిని తగ్గించింది.
1998 బాంబు దాడిలో మరణించారు తండ్రి వైఎస్ రాజా రెడ్డి. 1949 జూలైలో రాష్ట్రంలోని కడప జిల్లాలోని చిన్న పట్టణంలోని పులివెందులలో వైఎస్సార్‌ జన్మించారు. వైఎస్సార్‌ కర్ణాటకలోని గుల్బర్గాలోని MR కళాశాల నుండి వైద్య శాస్త్రంలో పట్టభద్రుడయ్యాడు , రాజకీయాల్లోకి ప్రవేశించే ముందు కడపలోని జమ్మలమడుగులోని ఆసుపత్రిలో పనిచేశాడు.
రాజశేఖర్ రెడ్డి రాజకీయాల యొక్క రాపిడి శైలికి ఆయనను అభిమానులే కాదు ప్రత్యర్థులు సైతం “పులివెందుల పులి”గా పిలుచుకునే వారు. కాలేజీ రోజుల్లో విద్యార్థి సంఘానికి అధ్యక్షుడిగా ఉన్న రెడ్డి 1975లో కడప జిల్లా యూత్ కాంగ్రెస్ కమిటీకి అధ్యక్షుడయ్యారు. 1978లో పులివెందుల నుంచి అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో పోటీ చేసి విజయం సాధించారు.
31 ఏళ్ల వయసులో టి.అంజయ్య ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా పనిచేసి గ్రామాభివృద్ధికి శ్రీకారం చుట్టారు. తర్వాత ఆరోగ్యం, విద్య వంటి ఇతర శాఖలను నిర్వహించారు. తన చిన్న రోజుల్లో వెయిట్‌లిఫ్టర్ , చివరి వరకు యోగాపై మక్కువ ఉన్న ఆయన ఆంధ్ర రాజకీయాల్లో హెవీ వెయిట్ అయ్యాడు.
1983లో, తెలుగుదేశం పార్టీ (TDP) దాని వ్యవస్థాపకుడు ఎన్టీ రామారావు బాక్సాఫీస్ చరిష్మాపై ప్రయాణించి, రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీని మట్టికరిపించినప్పుడు, తన స్థానాన్ని నిలబెట్టుకున్న అతికొద్ది మంది కాంగ్రెస్ నాయకులలో వైఎస్ఆర్ ఒకరు. ఆయన ఆర్గనైజింగ్ సామర్ధ్యాలకు ముగ్ధురాలైన, ఇందిరా గాంధీ 1984లో ఆయనను ఆంధ్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ అధ్యక్షునిగా చేసారు. కానీ 1985 రాష్ట్ర ఎన్నికలలో పార్టీని విజయపథంలో నడిపించడంలో విఫలమవడంతో వైఎస్సార్‌ ఆ పదవిని వదులుకున్నారు. 1989 లో, అతను కడప నియోజకవర్గం నుండి లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యాడు, అతను పార్లమెంటు దిగువ సభకు మరో మూడు సార్లు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు. మూడు దశాబ్దాలకు పైగా తన రాజకీయ జీవితంలో, రెడ్డి ఎన్నడూ పోరాడి ఓడిపోలేదు.
1992లో అప్పటి కాంగ్రెస్ ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న ఎన్. జనార్దన రెడ్డి పదవీ విరమణ చేసినప్పుడు, ఆయన వారసుడిగా వైఎస్సార్‌ కానీ అప్పటి ప్రధాని పివి నరసింహారావు కె. విజయ భాస్కర రెడ్డికి మద్దతు ఇచ్చారు , 1994 రాష్ట్ర ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ టిడిపి చేతిలో అధికారం కోల్పోయిన తరువాత వైఎస్ఆర్ ముఖ్యమంత్రి పదవిని అధిరోహించడానికి ఒక దశాబ్దం వేచి ఉండవలసి వచ్చింది.
1999 , 2004 మధ్య, అతను 11వ రాష్ట్ర అసెంబ్లీలో ప్రతిపక్ష నాయకుడిగా ఉన్నారు. ముఖ్యమంత్రి కావాలనేది వైఎస్సార్‌కు చిరకాల స్వప్నమని, రాష్ట్రంలోని అన్ని వెనుకబడిన ప్రాంతాలను కవర్ చేస్తూ 1,400 కిలోమీటర్ల పాదయాత్ర లేదా నడక యాత్రకు నాయకత్వం వహించారని గ్రహించారు.
2004 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో, చంద్రబాబు నాయుడు నేతృత్వంలోని టీడీపీని వైఎస్సార్‌ ఓడించి, ఆంధ్రప్రదేశ్ 14వ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. మరీ ముఖ్యంగా, తన పార్టీకి గరిష్ట సంఖ్యలో సీట్లను అందించడం ద్వారా కేంద్రంలో కాంగ్రెస్ తిరిగి అధికారంలోకి రావడానికి ఆయన కృషి చేశారు. 14వ లోక్‌సభలో ప్రతి ఐదవ కాంగ్రెస్ ఎంపీ ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి వచ్చారు, అక్కడ అది 42 లోక్‌సభ స్థానాల్లో 29 స్థానాలను గెలుచుకుంది.
అయితే.. ఆయన మరణం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో రాజకీయ శూన్యతను సృష్టిస్తుంది, కాంగ్రెస్ పార్టీ రాష్ట్ర శాసనసభలో సౌకర్యవంతమైన మెజారిటీని కలిగి ఉన్నప్పటికీ దానిని పూరించడానికి చాలా కష్టపడింది. ఏపీకి తదుపరి ముఖ్యమంత్రిని సెలెక్ట్ చేయడం అధిష్టానంకు ఒక సవాల్‌గా మారింది. దీంతో కాంగ్రెస్ నేతలు తీవ్ర ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. రాజశేఖర్ రెడ్డిని సహజ నాయకుడిగా ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ అభివర్ణించారు. ఇతర రాష్ట్రాలకు ఆదర్శంగా నిలిచిన ఆదర్శ ముఖ్యమంత్రిని దేశం కోల్పోయిందని అన్నారు.