ప్రభుత్వం పంపుతున్న ఆహార ధాన్యాల్లో మూడో వంతు పేదలకు చేరడం లేదు. భారత ఆహార సంస్థ, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు సరఫరా చేస్తున్న 28 శాతం ధాన్యాలు అనుకున్న లబ్ధిదారులకు చేరడం లేదని ఎకనామిక్ థింక్ ట్యాంక్ విడుదల చేసిన రిపోర్ట్‌లో వెల్లడైంది. దీనివల్ల ప్రభుత్వ ఖజానాకు రూ.69,000 కోట్లకు పైగా ఆర్థిక నష్టం వాటిల్లుతుందని అంచనా. అలాగే.. ఈ వ్యవస్థను తక్షణమే మెరుగుపరచాలనే డిమాండ్ కూడా ఉంది. ఆగస్టు 2022 నుంచి జూలై 2023 వరకు గృహ వినియోగ వ్యయ సర్వే (HCES), ఎఫ్‌సీఐ నుంచి నెలవారీ ఆఫ్‌టేక్ డేటా విశ్లేషించారు. ఈ డేటా ప్రకారం.. 20 మిలియన్ టన్నుల బియ్యం, గోధుమలు లబ్ధిదారులకు చేరుకోలేకపోయాయని అంచనా. ఇది వార్షిక నష్టమని ఐసీఆర్‌ఐఈఆర్ (ICRIER) ఇన్ఫోసిస్ ఛైర్ ప్రొఫెసర్ అశోక్ గులాటీ తెలిపారు. ఇది ఎక్కడికి వెళుతోంది? అనే ప్రశ్న అందరిలో ఉత్పన్నమవుతోంది. ఈ ధాన్యం బహిరంగా మర్కెట్‌కు వెళ్తోంది.
ప్రభుత్వ ఖజానాపై రూ.69 వేల కోట్ల భారం
20 మిలియన్ టన్నుల బియ్యం, గోధుమలు లబ్ధిదారులకు చేరకపోవడం పెద్ద ఆర్థిక భారమని ఈ నివేదిక పేర్కొంది. ఆ ఏడాది గోధుమలు, బియ్యం ఆర్థిక వ్యయాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే ఖజానాపై రూ.69,108 కోట్ల భారం పడుతుంది. ఈ సంఖ్య 2011-12లో నమోదైన 46% కంటే గణనీయమైన మెరుగుదలను సూచిస్తున్నప్పటికీ.. ఉచిత/సబ్సిడీ ధాన్యాలలో ఎక్కువ భాగం ఉద్దేశించిన లబ్ధిదారులకు చేరడం లేదని ఇది ఇప్పటికీ సూచిస్తుంది. ప్రభుత్వం నియమించిన ప్యానెల్ 2015 నివేదికను ఇది ప్రస్తావించిందని, దానిని పక్కనబెట్టారని లేఖ పేర్కొంది.
పాయింట్ ఆఫ్ సేల్ (పీఓఎస్) యంత్రాల ప్రవేశం..
2016లో సరసమైన ధరల దుకాణాల్లో (రేషన్ దుకాణాలు) పాయింట్ ఆఫ్ సేల్ (పీఓఎస్) యంత్రాలను ప్రవేశపెట్టడం వల్ల కొంత అంతరాన్ని తగ్గించగలిగామని, అయితే దోపిడీలు ఇప్పటికీ గణనీయంగానే ఉన్నాయని పేర్కొంది. పీడీఎస్ లీకేజీలో ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌, నాగాలాండ్‌ మొదటి మూడు స్థానాల్లో ఉండగా, గుజరాత్‌ తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి. ఈశాన్య రాష్ట్రాలలో అధిక అధిక దోపిడీకి డిజిటలైజేషన్ లేకపోవడం ప్రధాన కారణాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడింది. బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ గత దశాబ్దంలో గణనీయమైన తగ్గింపును సాధించాయని పేపర్ పేర్కొంది. బీహార్‌లో 2011-12లో 68.7% నుంచి 2022-23లో 19.2%కి తగ్గింది. పశ్చిమ బెంగాల్‌లో 69.4% నుంచి 9%కి తగ్గింది.
ఏ రాష్ట్రంలో ఎంత దోపిడీ?
తాజా నివేదిక ప్రకారం.. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో పీడిఎస్ 33%గా అంచనా వేయబడింది. పక్కదారి పట్టిన మొత్తం ధాన్యాల పరిమాణంలో రాష్ట్రం అగ్రస్థానంలో ఉంది. హిమాచల్ ప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, మహారాష్ట్రలలో సైఫనింగ్ రేట్లు చాలా ఎక్కువగా ఉన్నాయని నివేదిక పేర్కొంది. ఇందులో ధాన్యాన్ని మళ్లీ బహిరంగ మార్కెట్‌కు పంపుతున్నారు. పీడీఎస్ కోసం లబ్ధిదారుల రేషన్ కార్డులను ఆధార్‌తో లింక్ చేయడం వల్ల పంపిణీ ప్రభావం పెరిగిందని, అయితే పీడీఎస్‌లో దోపిడీ ఇప్పటికీ ఆందోళన కలిగించే విషయం అని తెలిపింది.
డిజిటల్ ట్రాకింగ్ సిస్టమ్ ఉన్నప్పటికీ ..
డిజిటల్ ట్రాకింగ్ సిస్టమ్స్ అమలులో ఉన్నప్పటికీ, లీకేజీలు కొనసాగుతున్నాయి. పీడీఎస్ అవినీతిని పరిష్కరించడానికి మెరుగైన పర్యవేక్షణ మాత్రమే కాకుండా నిర్మాణాత్మక సంస్కరణలు కూడా అవసరం. ఈ వ్యవస్థలో ప్రధాన సంస్కరణలు తీసురావడం చాలా ముఖ్యం. ఆహార స్టాంప్ లేదా వోచర్ సిస్టమ్, ప్రత్యక్ష నగదు బదిలీలలో మార్పులను అన్వేషించడం అవసరం. ఎందుకంటే ఇది పారదర్శకతను పెంచుతుంది. అసమర్థతలను తగ్గిస్తుంది. పోషకాహార భద్రతను నిర్ధారించగలదు. భారతదేశం ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద పీడీఎస్ లో ఒకటిగా ఉంది. సుమారు 81.4 కోట్ల మందికి బియ్యం, గోధుమలతో సహా ఉచిత ప్రయోజనాలను అందిస్తోంది.