Dussehra : భారతదేశంలో అత్యంత ముఖ్యమైన, ఉల్లాసంగా జరుపుకునే పండుగలలో దసరా ఒకటి. తొమ్మిది రోజులపాటు శక్తి స్వరూపిణి అయిన దుర్గాదేవిని ఆరాధించే నవరాత్రులు ముగిసిన పదవ రోజున ఈ పండుగను జరుపుకుంటారు. ‘దసరా’ అంటే పది చెడులను నాశనం చేయడం అని అర్థం. ఈ పండుగ ముఖ్యంగా చెడుపై మంచి సాధించిన విజయాన్ని లోకానికి చాటిచెబుతుంది.
దసరా వెనుక ఉన్న ప్రధాన ఘట్టాలు
మహిషాసుర సంహారం (శక్తి పూజ): రాక్షసుల రాజు అయిన మహిషాసురుడు తన అహంకారంతో దేవతలను, లోకాలను హింసించగా, సకల దేవతల శక్తితో అవతరించిన దుర్గా దేవి తొమ్మిది రోజులపాటు అతడితో పోరాడి, పదవ రోజున అతడిని సంహరించి లోకానికి శాంతిని ప్రసాదించింది. ఈ విజయాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ, దేవిని శక్తి స్వరూపిణిగా కొలుస్తూ తొమ్మిది రోజులు నవరాత్రులు, పదవ రోజు విజయదశమిని జరుపుకుంటారు.
రావణ సంహారం (శ్రీరాముని విజయం): మరొక కథనం ప్రకారం, ఈ పవిత్రమైన రోజునే శ్రీరాముడు రాక్షసుడైన లంకాధిపతి రావణాసురుడిని వధించి, తన ధర్మ పత్ని సీతాదేవిని తిరిగి పొందాడు. ఉత్తర భారతదేశంలో, శ్రీరాముని విజయోత్సవానికి ప్రతీకగా రావణ దహనం (రావణుడి దిష్టిబొమ్మను కాల్చడం) నిర్వహిస్తారు.
ఆయుధ పూజ ఎందుకంటే..?
విజయదశమి రోజున నిర్వహించే మరో ముఖ్యమైన ఆచారం ఆయుధ పూజ (Ayudha Puja). మనం మన జీవన ప్రగతికి, వృత్తిపరమైన విజయాలకు ఉపయోగించే ప్రతి పనిముట్టుకు, యంత్రానికి, వాహనానికి ఈ పూజ ద్వారా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తారు.
ఆయుధ పూజ నేపథ్యం..
వృత్తిపరమైన గౌరవం: మనం నిత్యం ఉపయోగించే పరికరాలను కేవలం వస్తువులుగా కాకుండా, మనకు జీవనోపాధిని, విజయాన్ని అందించే శక్తి స్వరూపాలుగా భావించి పూజిస్తారు. వాహనాలు, కంప్యూటర్లు, పారిశ్రామిక యంత్రాలు, వంటపాత్రలు, వ్యవసాయ పరికరాలు ఇలా అన్నింటికీ పూజ చేసి వాటి పట్ల గౌరవాన్ని చాటుకుంటారు.
పాండవుల కథ: మహాభారతంలో, పాండవులు తమ అజ్ఞాతవాసం పూర్తి చేసుకునే ముందు, తమ ఆయుధాలను శమీ (జమ్మి) వృక్షంపై దాచారు. అజ్ఞాతవాసం ముగిసిన తర్వాత, విజయదశమి రోజునే ఆ ఆయుధాలను తిరిగి తీసుకుని, వాటిని పూజించి, యుద్ధంలో కౌరవులపై విజయం సాధించారు. అందుకే ఈ ఆచారం ఏర్పడింది.
తెలుగు రాష్ట్రాలలో ప్రత్యేక ఆచారాలు
తెలుగు రాష్ట్రాలలో విజయదశమి నాడు ప్రత్యేకంగా జమ్మి చెట్టును పూజించి, దాని ఆకులను బంగారంగా భావించి ఒకరికొకరు ఇచ్చిపుచ్చుకుంటారు. అలాగే, శుభాలను సూచించే పాలపిట్ట దర్శనం కోసం ఎదురుచూస్తారు. మొత్తంగా చెప్పాలంటే, దసరా అనేది ఒక పండుగ మాత్రమే కాదు, ధైర్యం, ధర్మం, కృతజ్ఞతా భావనల కలయిక. మన జీవితంలో ఉన్న అడ్డంకులపై విజయం సాధించడానికి మనకు శక్తిని, ప్రేరణను అందించే మహోత్సవం ఇది.