Budget 2024 : ఒకవైపు ప్రపంచంలో రెండు యుద్ధాలు నడుస్తున్నాయి. ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా ప్రతిరోజూ దాడి చేస్తుంటే, ఇజ్రాయెల్ హమాస్‌ను నాశనం చేయడానికి ప్రతిరోజూ క్షిపణులను ప్రయోగిస్తోంది. ఈ రెండు యుద్ధాలు గ్లోబల్ సప్లై చైన్ ను ప్రభావితం చేశాయి. దీని వల్ల ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ కుప్పకూలడమే కాకుండా ఉపాధి తగ్గుదల, ద్రవ్యోల్బణం పెరిగిపోయాయి. ఈ రెండింటిని ఎదుర్కోవడం ఈ బడ్జెట్‌లో భారత ప్రభుత్వానికి అతిపెద్ద సవాల్. ఈరోజు ప్రవేశపెట్టనున్న ఈ బడ్జెట్ కేవలం పన్ను చెల్లింపుదారులకే కాకుండా, ఏదో ఒక రోజు పన్ను చెల్లింపుదారులు కావాలని కలలు కంటున్న లక్షలాది మంది యువతకు చాలా ప్రత్యేకం కానుంది. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ బ్రీఫ్‌కేస్ నుండి దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు బూస్టర్ డోస్ లభిస్తుందా లేదా అది సాధారణ బడ్జెట్‌గా మిగిలిపోతుందా అనేది బడ్జెట్ ప్రసంగంలో చూడాలి.
బడ్జెట్ రోజు షెడ్యూల్ ఎలా ఉంటుంది?
ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ జూలై 23న ఉదయం 8:40 గంటలకు తన ఇంటి నుంచి కార్యాలయానికి బయలుదేరనున్నారు. ఉదయం 9 గంటలకు బడ్జెట్‌ను సిద్ధం చేస్తున్న మంత్రిత్వ శాఖ బృందంతో ఆమె ఫోటో సెషన్ ఉంటుంది. ఆ తర్వాత బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టేందుకు రాష్ట్రపతి ఆమోదం కోసం ఆమె వెళ్లనున్నారు. ఉదయం 10 గంటలకు ఆర్థిక మంత్రి, ఆర్థిక శాఖ సహాయ మంత్రి బడ్జెట్‌తో పార్లమెంటుకు చేరుకోగా, అక్కడ మరో ఫోటో సెషన్ ఉంటుంది. బడ్జెట్‌కు ముందు రెండు సార్లు ఫొటోలు దిగే సంప్రదాయం ఇప్పటికీ కొనసాగుతోంది. అనంతరం 11 గంటలకు నిర్మలా సీతారామన్ సభలో బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టి బడ్జెట్ ప్రసంగం చేస్తారు. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్ సమర్పణ అనంతరం మధ్యాహ్నం 1 గంట ప్రాంతంలో ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ బడ్జెట్‌పై తన స్పందనను తెలియజేస్తారు. మధ్యాహ్నం 3 గంటలకు బడ్జెట్‌కు సంబంధించి ఆర్థిక మంత్రి తన బృందంతో విలేకరుల సమావేశం నిర్వహిస్తారు. సాధారణ బడ్జెట్‌పై లోక్‌సభ, రాజ్యసభల్లో 20 గంటలపాటు చర్చ జరిగుతుంది.
2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఆర్థిక వృద్ధి రేటు 6.5 నుండి 7 శాతంగా అంచనా వేశారు., గత ఆర్థిక సంవత్సరం అంటే 2023-24లో ఇది 8.2 శాతంగా అంచనా వేయబడింది. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ బలమైన, స్థిరమైన స్థితిలో ఉంది. ఇది భౌగోళిక రాజకీయ సవాళ్లను ఎదుర్కోవడంలో దాని పోరాట సామర్థ్యాన్ని చూపుతుంది. గ్లోబల్ మహమ్మారి ప్రభావాలను పూర్తిగా అధిగమించడానికి, దేశీయ రంగంలో కృషి చేయాల్సి ఉంటుంది. మెరుగైన కార్పొరేట్, బ్యాంక్ బ్యాలెన్స్ షీట్లు ప్రైవేట్ పెట్టుబడులను మరింత బలోపేతం చేస్తాయి. విదేశాల్లో స్థిరపడిన భారతీయులు పంపే చెల్లింపులు 2024లో 3.7 శాతం పెరిగి 124 బిలియన్ డాలర్లకు చేరుకుంటాయి. ఇది 2025లో 129 బిలియన్ డాలర్లకు చేరుకుంటుందని అంచనా.
ప్రధానమంత్రి ఆవాస్ యోజనకు బూస్టర్ డోస్ లభిస్తుందా?
లోక్‌సభ ఎన్నికల కోసం భారతీయ జనతా పార్టీ మేనిఫెస్టోను విడుదల చేస్తూ…70 ఏళ్లు పైబడిన పౌరులందరికీ 5 లక్షల రూపాయల వరకు ఉచిత చికిత్స కోసం ఆయుష్మాన్ యోజన పరిధిలోకి తీసుకువస్తామని ప్రధాని మోడీ చెప్పారు. పెట్టుబడి ద్వారా ప్రజలకు గౌరవం, మెరుగైన జీవితం, ఉపాధి కల్పించడంపై పార్టీ దృష్టి ఉందని కూడా ఆయన చెప్పారు. ప్రభుత్వం ఈ బడ్జెట్‌లో ఈ ప్రకటనను నెరవేర్చగలదని భావిస్తున్నారు. బడ్జెట్‌లో ప్రధాన మంత్రి ఆవాస్ యోజన-గ్రామీణ కోసం ప్రభుత్వం మరిన్ని నిధులను కూడా విడుదల చేయవచ్చు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో కొత్త నిధుల విడుదలతో 2025 మార్చి నాటికి గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 31.4 లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణ లక్ష్యాన్ని చేరుకోవచ్చు. ప్రధాన్ మంత్రి ఆవాస్ యోజన అనేది మోడీ ప్రభుత్వం ప్రధాన పథకం. అందరికీ ఇళ్లు అనే ప్రభుత్వ లక్ష్యాన్ని పూర్తి చేసేందుకు ఈ పథకాన్ని రూపొందించారు. ప్రధాన మంత్రి ఆవాస్ యోజన కింద మార్చి 2024 నాటికి గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 2.95 కోట్ల ఇళ్లను నిర్మించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. 2016 నవంబర్‌లో ఈ పథకాన్ని ప్రారంభించినప్పటి నుంచి దేశంలో 2.63 కోట్ల ఇళ్ల నిర్మాణం పూర్తయింది. గత ప్రభుత్వ ఇందిరా ఆవాస్ యోజనలో సమూల మార్పులు చేయడం ద్వారా ఈ పథకాన్ని మోడీ ప్రభుత్వం తిరిగి ప్రారంభించింది.
పన్ను శ్లాబ్‌లో మార్పు ఉంటుందా?
లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో బీజేపీకీ పూర్తి మెజారిటీ రాకపోవడంతో బడ్జెట్‌లో టాక్స్ ఫ్రంట్‌పై రిలీఫ్ గురించి అడిగినప్పుడు, నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఫైనాన్స్ అండ్ పాలసీ (ఎన్‌ఐపిఎఫ్‌పి) ప్రొఫెసర్ ఎన్‌ఆర్ భానుమూర్తి, ఎన్నికల ఫలితాలు ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతాయని నేను అనుకోవడం లేదని అన్నారు. కానీ ప్రత్యక్ష పన్ను విధానం ప్రభావితం అవుతుంది. ప్రైవేట్ వినియోగం ఆందోళన కలిగించే విషయం కాబట్టి, ముఖ్యంగా పన్ను వసూళ్లు రికార్డు స్థాయికి చేరుకున్నప్పుడు జీఎస్టీ కౌన్సిల్ దాని రేట్లను తగ్గించడాన్ని పరిగణించాలి. ప్రభుత్వం పన్ను శ్లాబ్‌లో ఏదైనా పెద్ద మార్పులు చేస్తుందని చాలా తక్కువ ఆశలు ఉన్నాయి.
ఈ పథకాన్ని మళ్లీ పునరుద్ధరించవచ్చా?
కేంద్ర ప్రభుత్వం రైల్వేకు కేటాయింపులను పెంచవచ్చు. ఈ సాధారణ బడ్జెట్‌లో ప్రభుత్వం సీనియర్ సిటిజన్లకు పెద్ద ఊరటనిస్తుందని భావిస్తున్నారు. దీని కోసం, రైలు టిక్కెట్లపై వారికి ఇచ్చిన 50 శాతం తగ్గింపును పునరుద్ధరించవచ్చు. కోవిడ్‌కి ముందు, ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం, రైలు టిక్కెట్లపై మగ సీనియర్ సిటిజన్‌లు 40 శాతం వరకు రాయితీని పొందేవారు, అయితే మహిళా సీనియర్ సిటిజన్‌లు టిక్కెట్లపై 50 శాతం రాయితీని పొందేవారు. 2019 చివరి వరకు, IRCTC దురంతో, శతాబ్ది, జన శతాబ్ది, రాజధాని, మెయిల్, ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్ల రైలు టిక్కెట్లపై 60 ఏళ్లు పైబడిన మగ సీనియర్ సిటిజన్లకు, 58 ఏళ్లు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న మహిళా ప్రయాణికులకు ఛార్జీల రాయితీలను అందించింది. ఉదాహరణకు, రాజధాని రైలులో మొదటి ఏసీ టికెట్ ధర రూ. 4,000 అయితే, సీనియర్ సిటిజన్లకు ఇది కేవలం రూ.2,000 లేదా 2,300 మాత్రమే.
రైతులకు పెద్ద ఊరట
పిఎం కిసాన్ సమ్మాన్ నిధి యోజన వాయిదాను ప్రభుత్వం పెంచవచ్చని కొందరు నిపుణులు చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం ఈ పథకం కింద ప్రభుత్వం ఏటా రూ.6000 అందజేస్తోంది. ఇది మూడు విడతలుగా ఖాతాలోకి వస్తుంది. 10,000 వరకు ప్రభుత్వం పెంచవచ్చు. అయితే, ఈసారి రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేయడంపై కూడా ప్రభుత్వం దృష్టి పెట్టవచ్చు. కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డుపై రుణ పరిమితిని రూ.3 లక్షల నుంచి రూ.5 లక్షలకు పెంచవచ్చు. ఇది మాత్రమే కాదు, ప్రభుత్వం ఎటువంటి సెక్యూరిటీ లేకుండా రుణ పరిమితిని రూ.1,60,000 నుండి రూ.2,60,000కి పెంచవచ్చు.