Sitaram Yechury : సీతారాం ఏచూరి మరణానంతరం కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) కొత్త ప్రధాన కార్యదర్శి ఎవరనే చర్చ మొదలైంది. 1964లో ఏర్పాటైన సీపీఎం చరిత్రలో ప్రధాన కార్యదర్శి ఒకరు పదవిలో ఉండగానే మరణించడం ఇదే తొలిసారి. ఎన్నికల ప్రక్రియ విషయంలోనూ పార్టీకి సవాల్‌ ఎదురవుతున్నట్లు చెబుతున్నారు. సీపీఎం రాజ్యాంగం ప్రకారం.. పార్టీ జాతీయ కేంద్ర కమిటీ సమావేశంలో ఇప్పటివరకు ప్రధాన కార్యదర్శి ఎంపిక జరుగుతోంది. అయితే ప్రస్తుతం ఈ కమిటీ తదుపరి సమావేశం 9 నెలల తర్వాత జరుగనున్నట్లు తెలుస్తోంది. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఏచూరి వారసుడి కోసం సీపీఎం తన రాజ్యాంగాన్ని మార్చుకుంటుందా అనే ప్రశ్న తలెత్తుతోంది.
CPIM ప్రధాన కార్యదర్శిని ఎలా ఎంపిక చేస్తుంది?
కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 15 (5) పార్టీ ప్రధాన కార్యదర్శి ఎంపిక గురించి వివరంగా వివరిస్తుంది. దీని ప్రకారం ప్రధాన కార్యదర్శిని ఎన్నుకునే హక్కు కేంద్ర కమిటీకి ఉంది. ఇందుకోసం అఖిల భారత కాంగ్రెస్ సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. ఈ సమావేశంలో ప్రధాన కార్యదర్శికి సహాయం చేయడానికి పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యులు కూడా ఎన్నుకోబడతారు. పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యులను కూడా సిపిఎం కేంద్ర కమిటీ ఎన్నుకుంటుంది. ఇప్పటి వరకు సీపీఎంలో చేసిన ప్రధాన కార్యదర్శులంతా ఇప్పటికే పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యుడిగా ఉన్నవారే. 2015లో ఏచూరిని పార్టీ ప్రధాన కార్యదర్శిగా నియమించారు. 2022లో ఆయన పదవీకాలాన్ని మళ్లీ పొడిగించారు.
సీపీఎం తదుపరి అఖిల భారత కాంగ్రెస్ సమావేశం ఏప్రిల్ 2025లో ప్రతిపాదించబడింది. ఇక్కడ రెండు విషయాలు తెలుసుకోవాలి.. ముందుగా తాత్కాలిక ప్రధాన కార్యదర్శిగా ప్రస్తుత పొలిట్‌బ్యూరో నాయకుడిని నియమిస్తారు. అయితే, పార్టీ రాజ్యాంగంలో దీనికి ఎలాంటి నిబంధన లేదు. రెండవది, పార్టీ (సీపీఎం కాంగ్రెస్) కేంద్ర కమిటీ సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసి కొత్త ప్రధాన కార్యదర్శిని నియమించాలి. సీపీఎం పొలిట్‌బ్యూరో మాజీ సభ్యుడు హన్నన్ మొల్లా ప్రకారం.. పార్టీ నేతలు ఏం చేయాలో నిర్ణయిస్తారు. ప్రధాన కార్యదర్శి పదవి ఎక్కువ కాలం ఖాళీగా ఉండదని, అందుకే త్వరలో సమావేశం నిర్వహిస్తామన్నారు.
కొత్త ప్రధాన కార్యదర్శి రేసులో ఎవరున్నారు?
హన్నన్ మొల్లా ప్రకారం, సీతారాం ఏచూరి వారసుడిని కనుగొనడం అంత సులభం కాదు. పార్టీని, ప్రజాస్వామిక ఉద్యమాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని ఆయనలాంటి నాయకుడు లేడు, అయినా ఎవరినైనా నియమించాల్సి ఉంది. సీపీఎం వర్గాలు తెలిపిన వివరాల ప్రకారం.. రేసులో ముగ్గురి పేర్లు ముందంజలో ఉన్నాయి. మొదటి పేరు బెంగాల్ సీపీఎం కార్యదర్శి మహమ్మద్ సలీం. లోక్‌సభ మాజీ ఎంపీ సలీం మైనారిటీ సామాజికవర్గం నుంచి వచ్చిన వ్యక్తి. 2015లో విశాఖపట్నంలో జరిగిన సమావేశంలో సలీం పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యునిగా ఎన్నికయ్యారు. 2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల తర్వాత కాంగ్రెస్ మైనారిటీ ఓట్లపై కన్నేసింది. దీన్ని సాధించేందుకు సలీం పేరును పార్టీ ముందుంచవచ్చని చెబుతున్నారు.
పోటీదారుల జాబితాలో రెండో పేరు ఎంవీ గోవిందన్‌ది. గోవిందన్ కేరళ సీపీఎం కార్యదర్శిగా ఉన్నారు. 2022లో ఆర్గనైజేషన్ కమాండ్‌ని అప్పగించారు. 2026లో కేరళలో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనుండగా, గోవిందన్ ముఖ్యమంత్రి పి విజయన్ వర్గానికి చెందిన వ్యక్తిగా పరిగణించబడుతున్నారు. త్రిపుర మాజీ సీఎం మాణిక్ సర్కార్ పేరుపై కూడా చర్చ జరుగుతోంది. బెంగాల్, కేరళ బయటి నుంచి జనరల్ సెక్రటరీని నియమించే సమయం వస్తే సర్కార్ పార్టీ బాధ్యతలు చేపట్టవచ్చని చెబుతున్నారు. అయితే ఇప్పటి వరకు సీపీఎంలో ప్రకాష్ కారత్ వర్గం మాత్రమే ఆధిపత్యం చెలాయించింది. ఈ పోస్ట్‌కు ఆశ్చర్యకరమైన పేరు కూడా వెలువడే అవకాశం ఉందని చెబుతున్నారు.
మాజీ జనరల్ సెక్రటరీ ప్రకాష్ కారత్ వయసు ఇప్పుడు 75 ఏళ్లు కావడంతో జనరల్ సెక్రటరీ పదవికి ఆయన పేరు కూడా చర్చనీయాంశమైంది. సీపీఎం రాజ్యాంగం ప్రకారం, పొలిట్‌బ్యూరో సభ్యుడు ఎవరైనా ప్రధాన కార్యదర్శిగా మూడు పర్యాయాలు మాత్రమే ఎన్నిక కాగలరు. పదవీకాలం సగటున 3 సంవత్సరాలు. ప్రకాష్ కారత్ 2005 నుండి 2015 వరకు ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఉన్నారు. తన మూడు పర్యాయాల పదవీకాలాన్ని పూర్తి చేశారు. కారత్ మళ్లీ ప్రధాన కార్యదర్శి కావాలనుకుంటే.. పార్టీ రాజ్యాంగాన్ని సవరించాల్సి ఉంటుంది. దీనికి కనీసం మూడింట రెండు వంతుల కేంద్ర కమిటీ సభ్యుల సమ్మతి అవసరం.
సీపీఎం ప్రధాన కార్యదర్శి పదవి ఏమిటి?
మార్క్సిస్ట్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలో జనరల్ సెక్రటరీ పదవిని సంస్థ అధిపతి అంటారు. సీపీఎం ప్రధాన కార్యదర్శి పొలిట్‌బ్యూరోలో కూర్చుని ప్రధాన విధాన నిర్ణయాలు తీసుకుంటారు. ఎన్నికల విధానాన్ని రూపొందించడం నుంచి ఉద్యమ రూపు రేఖలను నిర్ణయించడం వరకు పార్టీ సంస్థలో ప్రధాన కార్యదర్శి బాధ్యత. అయితే సీపీఎం రాజ్యాంగం ప్రకారం ప్రధాన కార్యదర్శి ఏకపక్షంగా ఎలాంటి నిర్ణయం తీసుకోలేరు. పొలిట్‌బ్యూరోతో పాటు, కేంద్ర కమిటీ తన నిర్ణయాలను వీటో చేసే హక్కును కలిగి ఉంటుంది.
సీతారాం ఏచూరి జనరల్ సెక్రటరీ ఎలా అయ్యారు?
2014 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో ఘోర పరాజయం తర్వాత, ప్రకాష్ కారత్ రాజీనామాపై పుకార్లు తీవ్రమయ్యాయి. 2015లో జరిగిన పార్టీ కేంద్ర కమిటీ సమావేశంలో ఆయన రాజీనామాను కూడా ఆమోదించారు. ఆ తర్వాత కొత్త ప్రధాన కార్యదర్శిపై చర్చ మొదలైంది. సీనియర్ లెఫ్ట్ నాయకుడు రామచంద్రన్ పిళ్లైని ప్రధాన కార్యదర్శిగా చేయాలని ప్రకాష్ కారత్ , అతని మద్దతుదారులు కోరుకున్నారు. అయితే దీనికి సంబంధించి పార్టీలో ఏకాభిప్రాయం లేదు. చివరకు పిళ్లై తన వాదనను ఉపసంహరించుకున్నాడు. ఆ తర్వాత సీపీఎం కొత్త ప్రధాన కార్యదర్శిగా సీతారాం ఏచూరి పేరును ముందుకు తెచ్చింది. ఏచూరి పేరుపై ఏకగ్రీవంగా ఆమోదం లభించింది.. ఇప్పటి వరకు ఆయనే ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఎన్నికై కొనసాగుతూ వచ్చారు.