తెలంగాణలో అతి పెద్ద వసంత పండుగ బతుకమ్మ ఈ రోజు నుంచి ఘనంగా ప్రారంభమవుతోంది. ఆడపడుచులు ఈ పండుగను వివిధ రకాల పూలతో, ప్రత్యేక నైవేద్యాలతో తొమ్మిది రోజులు ఒక్కో పేరుతో ఎంతో ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ఎంగిలి పూల బతుకమ్మతో ప్రారంభమై సద్దుల బతుకమ్మతో పూర్తి అవుతుంది. అయితే బతుకమ్మ తొమ్మిది రోజుల నైవేద్యాలు ఏంటి? వేటితో ఎలా చేస్తారు? పూర్తి వివరాలు ఈ స్టోరీ లో చూద్దాం.
ఎంగిలి పూల బతుకమ్మ:
బతుకమ్మ పండుగలో మొదటి రోజు ఎంగిలి పూల బతుకమ్మ తో ప్రారంభమవుతుంది. దీనిని పెత్రమాస అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ రోజు అమ్మవారికి నైవేద్యంగా నువ్వులు, బియ్యం పిండి, నూకలు కలిపి ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన వస్తువులను సమర్పిస్తారు. ఈ పండుగ ప్రారంభం ఎంగిలి పువ్వుల అందంతో, ఆడపడుచుల ఉత్సాహంతో మరింత రంగులో కనిపిస్తుంది.
అటుకుల బతుకమ్మ:
బతుకమ్మ పండుగలో రెండో రోజు అటుకుల బతుకమ్మ జరుపుకుంటారు. ఇది ఆశ్వయుజ మాసంలో వచ్చే శుద్ధ పాడ్యమి నాడు ఘనంగా జరుగుతుంది. ఈ రోజున అమ్మవారికి నైవేద్యంగా సప్పిడి పప్పు (ఉప్పు లేకుండా వండిన పప్పు), బెల్లం, అటుకులు కలిపి ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన పదార్థాన్ని సమర్పిస్తారు. అటుకుల బతుకమ్మ ఆడపడుచుల ఉత్సాహాన్ని, పండుగ వైభవాన్ని మరింత పెంచుతుంది.
ముద్దపప్పు బతుకమ్మ:
బతుకమ్మ పండుగలో మూడో రోజు ముద్దపప్పు బతుకమ్మ జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు బతుకమ్మ పండుగలో ప్రత్యేక స్థానాన్ని కలిగి ఉంటుంది, ఎందుకంటే ఇది ఆడపడుచుల ఉత్సాహాన్ని,చ ఆత్మీయ భక్తిని మరో దశకు తీసుకెళ్తుంది. ఈ రోజు ఉడికించిన ముద్దపప్పు, పాలు, బెల్లం వంటివి కలిపి, తానీ సూత్రం పూర్వకంగా అమ్మవారికి నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. ముద్దపప్పు బతుకమ్మలో నైవేద్యంగా పెట్టే ఈ పదార్థాలు శుద్ధి, సమృద్ధి, ఆనందాన్ని సూచిస్తాయి.
నానబియ్యం బతుకమ్మ:
బతుకమ్మ పండుగలో నాలుగో రోజు జరుపుకునే బతుకమ్మను నానబియ్యం బతుకమ్మ అని పిలుస్తారు. ఈ రోజు బతుకమ్మ పండుగలో ప్రత్యేక స్థానం కలిగినది, ఎందుకంటే ఇది పండుగలోని మధ్య దశలోని ఉత్సాహాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ఈ రోజున ఆడపడుచులు బతుకమ్మను ఘనంగా పూజించి, అందులో బియ్యం, పాలు, బెల్లం కలిపి తయారు చేసిన పదార్థాలను గౌరమ్మకు నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. నానబియ్యం బతుకమ్మ లో సమర్పించే నైవేద్యం శుద్ధి, సమృద్ధి కుటుంబంలో ఐక్యత ను సూచిస్తుంది.
అట్ల బతుకమ్మ :
బతుకమ్మ పండుగలో ఐదో రోజు జరుపుకునే బతుకమ్మను అట్ల బతుకమ్మ అని పిలుస్తారు. ఈ రోజు బతుకమ్మ పండుగలో ప్రత్యేకమైనదిగా గుర్తింపు పొందినది, ఎందుకంటే ఇంతకు ముందు జరిగిన మూడు–నాలుగు రోజుల పూజా, నైవేద్యాల తర్వాత ఈ రోజు ప్రత్యేక రీతిలో అట్లు తయారుచేసి అమ్మవారికి సమర్పిస్తారు. ఈ రోజున ఆడపడుచులు అట్లను ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన బతుకమ్మకు నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. అట్లను తయారుచేసే విధానం ప్రతి కుటుంబంలో వేర్వేరు ఉండవచ్చు, కానీ ప్రధానంగా మిరియాలు, చక్కెర లేదా బెల్లం కలిపి రుచికరంగా తయారు చేస్తారు. ఈ నైవేద్యం ద్వారా భక్తి, సన్మానం, కుటుంబ శ్రేయస్సు మరియు సంప్రదాయ విలువలను ప్రతిబింబిస్తుంది.
అలిగిన బతుకమ్మ :
బతుకమ్మ పండుగలో ఆరో రోజు జరుపుకునే బతుకమ్మను అలిగిన బతుకమ్మ అని పిలుస్తారు. ఈ రోజు ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, అంతకుముందు జరిగిన రోజుల్లో విధంగా బతుకమ్మకు ఎలాంటి నైవేద్యం సమర్పించవద్దు. అందుకే దీన్ని ‘అలిగిన బతుకమ్మ’ అని పేర్కొంటారు. ఈ రోజున పండుగలో ప్రధాన ఉద్దేశ్యం ఆడపడుచులు విశ్రాంతి, సాంత్వన పొందడం. నైవేద్యం లేకపోవడం వల్ల భక్తులు, కుటుంబ సభ్యులు పూజ, పాటలలో భాగంగా పండుగను కొనసాగిస్తూ, మిగతా రోజులకన్నా తక్కువ ఉత్సాహంతో జరుపుకుంటారు.
వేపకాయల బతుకమ్మ :
బతుకమ్మ పండుగలో ఏడో రోజు జరుపుకునే బతుకమ్మను వేపకాయల బతుకమ్మ అంటారు. ఈ రోజు ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, బియ్యం పిండిని బాగా కలిపి, చిన్న చిన్న వేప పండ్ల ఆకారంలో తయారు చేస్తారు. ఈ ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన వేపకాయలను అమ్మవారికి నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. వేపకాయల బతుకమ్మ సందర్భంగా ఆడపడుచులు పండుగ పాటలు పాడుతూ, బతుకమ్మ చుట్టూ రకరకాల నృత్యాలు చేస్తారు. ఇది పండుగలో ఒక ప్రత్యేక దశగా, ముందస్తు పూజా సంప్రదాయాలను కొనసాగించడమే లక్ష్యం.
వెన్నముద్దల బతుకమ్మ :
బతుకమ్మ పండుగలో ఎనిమిదో రోజు జరుపుకునే బతుకమ్మను వెన్నముద్దల బతుకమ్మ అంటారు. ఈ రోజున నైవేద్యంగా నువ్వులు, వెన్న (లేదా నెయ్యి), బెల్లం కలిపి చిన్న వెన్నముద్దలుగా తయారు చేస్తారు. ఈ వెన్నముద్దలను అమ్మవారికి సమర్పించడం పండుగలో ప్రత్యేక ఆచారంగా నిలిచింది. వెన్నముద్దల బతుకమ్మ సందర్భంగా ఈ రోజు నైవేద్యాలు సుసంపన్నంగా ఉంటాయి.
సద్దుల బతుకమ్మ :
బతుకమ్మ పండుగలో తొమ్మిదో రోజు, అంటే చివరి రోజు, జరుపుకునే బతుకమ్మను సద్దుల బతుకమ్మ అంటారు. ఈ రోజున ఐదు రకాల పులిహోరలు (సద్దులు) తయారు చేసి అమ్మవారికి నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు. పెరుగన్నం,చింతపండు పులిహోర,నిమ్మకాయ అన్నం, కొబ్బరన్నం, నువ్వులన్నం.. ఇలా ఐదు రకాల సద్దులు ఉంటాయి. బతుకమ్మ పండుగలో ఈ తొమ్మిది రోజులు ప్రతిరోజూ ప్రత్యేకమైన నైవేద్యాలతో బతుకమ్మను పూజిస్తారు. చివరి రోజు కనుక ఆడపడుచులు మరింత వైభవంగా జరుపుకుంటారు.